Diễn đàn “Đẩy mạnh hợp tác đầu tư thương mại nông nghiệp dựa trên phát triển môi trường bền vững” do Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) và Hội Phát triển hợp tác kinh tế Việt Nam-Lào-Campuchia (VILACAED) đồng tổ chức tại Viêng Chăn, Lào ngày 20/10/2017. Nhận lời mời của Ban tổ chức, Trung tâm CIRUM đã cử đại diện tham gia và đóng góp ý kiến tại Diễn đàn.
Nội dung chính của Diễn đàn là: làm thế nào để các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài nói chung và Lào nói riêng hoàn thành trách các nhiệm xã hội, môi trường, kinh tế và hoạt động bền vững? Với bài trình bày của mình, đại diện PanNature đã nêu rõ thông điệp: đầu tư và hoạt động kinh tế ở một nơi sẽ có tác động tới không chỉ tại nơi đó, mà các nơi khác trên trái đất. Vì vậy trách nhiệm môi trường và xã hội cần đặt ra với các nhà đầu tư. Đại diện CIRUM và các tổ chức xã hội dân sự khác nêu vấn đề bảo đảm quyền về đất, rừng, sinh kế của người dân bị mất đất, tái định cư, để họ có cuộc sống tốt hơn, hoặc tối thiểu tương đương với trước khi bị tác động, di dời. Đó không chỉ là những tuyên bố, cam kết của Chính phủ Việt Nam, mà là một chuẩn mực được công nhận và thực hành phổ biến trên thế giới.
Đại diện VILACAED cho biết: Đầu tư của Việt Nam tại Lào đứng thứ nhất trong số 72 quốc gia và vùng lãnh thổ, với 276 dự án, số vốn đăng ký lần đầu khoảng 3,9 tỉ đô-la, vốn tăng thêm khoảng 1,1 tỉ đô-la. Mặc dù đầu tư của Việt Nam đã có những kết quả tích cực, nhưng còn một số hạn chế, vướng mắc như: một số dự án chậm tiến độ, chưa tuân thủ quy định của hai nước, chưa chú ý đến bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp được khuyến cáo có chiến lược đầu tư dài hạn, đồng thời quan tâm làm tốt công tác an sinh xã hội, bảo vệ môi trường tại địa bàn đầu tư. Đại diện các nhà đầu tư đề nghị giảm bớt các thủ tục cấp phép đầu tư, cấp phép lao động và xuất nhập khẩu để giảm bớt gánh nặng cho nhà đầu tư, đồng thời có thêm nguồn lực thực hiện trách nhiệm xã hội và môi trường.
Nhằm tạo sức ép để xác lập các cam kết trách nhiệm xã hội và môi trường của các nhà đầu tư, Diễn đàn đã tạo điều kiện các bên là đại diện chính quyền, các nhà đầu tư và đại diện xã hội dân sự đối thoại cởi mở và thẳng thắn. Bên cạnh đó, để các nhà đầu tư nâng cao nhận thức và cam kết thực hiện trách nhiệm xã hội và môi trường, thì cần có nhiều hoạt động khác nữa, như việc xây dựng bộ hướng dẫn với các tiêu chí đầu tư có trách nhiệm và bền vững, cùng với việc giám sát, tham gia của cộng đồng, xã hội dân sự đối với hoạt động đầu tư. Quá trình tham gia, giám sát cần đặc biệt tập trung vào việc bảo đảm các quyền về đất, rừng, nước của cộng đồng, bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học khi thực hiện các hoạt động đầu tư.
